Το καναρίνι στο ανθρακωρυχείο

Η  Σρι Λάνκα φλέγεται, πλήθη κόσμου βρίσκονται στους δρόμους παρά την απαγόρευση της κυκλοφορίας, διαδηλωτές πυρπολούν κτίρια, επιχειρήσεις και λεωφορεία, αστυνομικοί έχουν την εντολή να πυροβολούν με πραγματικές σφαίρες, η χώρα βρίσκεται στα όρια της χρεοκοπίας, καύσιμα και είδη πρώτης ανάγκης είναι σε έλλειψη. Η κατάσταση, σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές, δεν οφείλεται μόνο στην κακοδιαχείριση της χώρας από διεφθαρμένους πολιτικούς. Είναι αποτέλεσμα της συγκυρίας τριών δεδομένων που απειλούν πάνω από 107 χώρες –και όχι μόνο στην Ασία. Η Σρι Λάνκα θεωρείται από τους αναλυτές το πρώτο «καναρίνι στο ανθρακωρυχείο», σύμφωνα με τη έκφραση που δείχνει το πρώτο σημάδι ευρύτερου κινδύνου. (Παλιά στα ορυχεία οι μεταλλωρύχοι είχαν μαζί τους πάντα ένα κλουβί με καναρίνι. Αν υπάρχει κάποια στρώση πετρώματος που εξέπεμπε επικίνδυνα αέρια, αυτό φαινόταν από τη συμπεριφορά του καναρινιού ή ακόμα και από τον θάνατό του). Το θέμα που ακολουθεί είναι από τη Lifo και απαντά σε σειρά ερωτημάτων που αφορούν τον καθένα. Μερικά από αυτά ακολουθούν: 

-Τι συμβαίνει στη Σρι Λάνκα;
Ο πρωθυπουργός Μαχίντα Ρατζαπάκσα αποχωρεί μετά από εβδομάδες διαμαρτυριών ενώ στη χώρα απομένουν μόλις 50 εκατ. δολάρια στα αποθεματικά.

-Και τι μας νοιάζει εμάς; Δεν είναι μια μεμονωμένη κρίση;

Το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμούν πως η χρεοκοπία δεν οφείλεται απλώς στην κακοδιαχείριση της χώρας, αλλά είναι ενδεικτική μιας ευρύτερης, διεθνούς κρίσης και η Σρι Λάνκα είναι απλώς το πρώτο «καναρίνι στο ανθρακωρυχείο.»

-Δηλαδή;
-Σε ολόκληρο τον κόσμο, χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος είναι αντιμέτωπες με μία τριπλή κρίση: την πανδημία, το αυξανόμενο κόστος του χρέους τους και την ακρίβεια σε τρόφιμα και καύσιμα που προκάλεσε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

-Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;
Ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας, David Malpass, θεωρεί πως οι πρώτες που απειλούνται είναι οι αναπτυσσόμενες χώρες: αντιμετωπίζουν ξαφνικές αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας, των λιπασμάτων και των τροφίμων, παράλληλα με την πιθανότητα αύξησης των επιτοκίων.

-Και πόσες χώρες έχουν προβλήματα;
Από τις 195 χώρες του πλανήτη, οι 107 χώρες αντιμετωπίζουν τουλάχιστον ένα από τα τρία «σοκ»: αύξηση των τιμών των τροφίμων, αύξηση των τιμών της ενέργειας ή αυστηρότερες χρηματοπιστωτικές συνθήκες. Ταυτόχρονο, τριπλό σοκ αντιμετωπίζουν 69 χώρες από αυτές τις χώρες: 25 στην Αφρική, 25 στην Ασία και τον Ειρηνικό και 19 στη Λατινική Αμερική και τον Ειρηνικό.

-Μα πόσο μακριά φτάνει η κρίση από τον πόλεμο στην Ουκρανία;
Σκέψου ότι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχει ξεκινήσει συνομιλίες για οικονομική διάσωση με την Αίγυπτο και την Τυνησία - και οι δύο είναι μεγάλοι εισαγωγείς σιταριού από τη Ρωσία και την Ουκρανία. Το ΔΝΤ μιλά και με το Πακιστάν που αναγκάζεται να επιβάλει διακοπές ρεύματος λόγω του υψηλού κόστους της εισαγόμενης ενέργειας. Η Αργεντινή υπέγραψε πρόσφατα μια συμφωνία για ένα χρέος 45 δισ. δολαρίων με το ΔΝΤ ενώ κινδυνεύουν και το Ελ Σαλβαδόρ και το Περού. Στην υποσαχάρια Αφρική υπό επιτήρηση είναι η Γκάνα, η Κένυα, η Νότια Αφρική και η Αιθιοπία.

-Η Τουρκία δεν χρεοκοπεί εδώ και μήνες;
Πολλοί θεωρούσαν ότι η Τουρκία θα ήταν το πρώτο κομμάτι του ντόμινο που θα έπεφτε, αλλά παρά τον καλπάζοντα πληθωρισμό που έχει σκαρφαλώσει στο 70%, η χώρα εξακολουθεί να στέκεται. Σε αντίθεση με άλλες χώρες που απειλούνται, η Τουρκία είναι σε θέση να θρέψει τον λαό της.

Δείτε εδώ ολόκληρο το θέμα στο lifo.gr που επιμελείται ο Πάνος Σακκάς και έχει τίτλο «Explainer: Γιατί χρεοκόπησε και καίγεται η Σρι Λάνκα;». Στον επεξηγηματικό υπότιτλο γράφει: «Πολλοί πιστεύουν ότι είναι απλώς το πρώτο κομμάτι του ντόμινο μιας νέας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης»